Według Światowej Organizacji Zdrowia (WHO) nadciśnienie tętnicze jest pierwszą przyczyną przedwczesnych zgonów na świecie. Obserwacje na przestrzeni wielu lat wskazują na wzrost rozpowszechnienia hipertensji w Polsce i na całej planecie. Rozwojowi choroby jednak można zapobiegać, stosując się do zasad prewencji pierwotnej i wtórnej.
Leki na nadciśnienie
- Leki moczopędne:
- tiazydy (hydrochlorotiazyd)
- leki o działaniu podobnym do tiazydów (klopamid, chlortalidon),
- oszczędzające potas (spironolakton, amiloryd),
- β-adrenolityki:
- blokujące selektywnie receptory β1-adrenergiczne (acebutolol, atenolol, nebiwolol),
- blokujące nieselektywnie receptory β1 i β2 (karwedylol, propranolol, sotalol),
- leki blokujące kanały wapniowe:
- blokujące wybiórczo kanały wapniowe typu L (z grupy werapamilu, ditiazemu i nifedypiny),
- blokujące niewybiórczo kanały wapniowe typu L (grupa flunaryzyny i inne),
- inhibitory konwertazy angiotensyny (enalapryl, peryndopryl),
- antagoniści receptora AT1 (losartan, irbesartan, walsartan).
Według wytycznych ESC/ESH oraz PTNT lekami pierwszego wyboru w leczeniu nadciśnienia są leki moczopędne tiazydopodobne, wazodylatacyjne i wybitnie kardioselektywne β-adrenolityki, pochodne dihydropirydynowe antagonistów wapnia, sartany oraz inhibitory konwertazy angiotensyny.
W farmakoterapii nadciśnienia stosowane są także inhibitory reniny (aliskiren), leki o ośrodkowym działaniu hipotensyjnym (pobudzające receptory α2-adrenergiczne, pobudzające receptory imidazolowe, metyldopa, rezerpina, blokujące receptory α1-adrenergiczne), leki rozszerzające naczynia krwionośne o bezpośrednim wpływie na mięśnie gładkie, leki hipotensyjne otwierające kanały potasowe oraz leki stosowane doraźnie.
Zasady leczenia na podstawie wytycznych PTNT oraz ESC/ESH
Najbardziej skuteczną metodą uniknięcia lub też opóźnienia rozwoju nadciśnienia tętniczego jest modyfikacja stylu życia (łączy ona aktywność fizyczną i zdrową dietę). Jeżeli choroba jest już jednak rozpoznana, stosuje się farmakoterapię, która ma na celu zapobiec lub odsunąć powikłania sercowo-naczyniowe i nerkowe.
Głównym założeniem terapii hipotensyjnej jest obniżenie ciśnienia tętniczego, do docelowych wartości. Takie działanie ma za zadanie zmniejszyć ryzyko zgonu i powikłań u pacjenta. Wytyczne Polskiego Towarzystwa Nadciśnienia Tętniczego podkreślają także ważną rolę modyfikowalnych czynników hipertensji w terapii. Należy korygować masę ciała pacjenta, osoczowe stężenie cholesterolu, stężenie kwasu moczowego oraz częstości rytmu serca.
U chorych z nadciśnieniem tętniczym drugiego i trzeciego stopnia zaleca się niezwłoczne rozpoczęcie farmakoterapii wraz z modyfikacją stylu życia. Jeżeli jest to hipertensja pierwszego stopnia to w zależności od stanu zdrowia pacjenta, zmieniany jest styl życia, a kolejno wprowadzana terapia lub też niezwłocznie rozpoczyna się farmakoterapię i modyfikację stylu życia.
Zaprzestanie farmakoterapii nadciśnienia tętniczego rozważyć można w sytuacji, gdy chory z hipertensją pierwszego stopnia i niskim ryzykiem powikłań ściśle przestrzega zaleceń związanych z modyfikacją stylu życia oraz jest po co najmniej 12 miesiącach dobrej kontroli lub też gdy nadciśnienie wystąpiło u osoby młodej i ma to wyraźny związek z sytuacją stresową.
Źródła:
- Janiec W., Kompendium Farmakologii, 2021, Wydawnictwo Lekarskie PZWL
- Zasady postępowania w nadciśnieniu tętniczym Wytyczne PTNT, 2019
- Wytyczne ESC/ESH dotyczące postępowania w nadciśnieniu tętniczym, 2018
