Problem nadciśnienia tętniczego jest przeważnie uwarunkowany nieprawidłowym stylem życia np. nieodpowiednim odżywianiem, paleniem papierosów czy zbyt niskim poziomem aktywności fizycznej. Oprócz zmian w zakresie codziennego funkcjonowania niezbędne jest włączenie farmakoterapii. Jedną z grup leków stosowanych w przypadku nadciśnienia są sartany. Na czym polega ich działania? W jakich przypadkach należy wstrzymać się z ich użyciem?
Czym są sartany i jak działają?
Sartanami określa się leki, które fachowo nazywane są blokerami receptorów angiotensyny. Już sama nazwa wskazuje istotę mechanizmu ich działania. Sartany są agonistami receptora AT1 dla angiotensyny II, co powoduje blokowanie naczyniowoskurczowych właściwości tej substancji. Wskutek inhibicji (zahamowania) działania angiotensyny dochodzi do rozszerzenia naczyń krwionośnych, co sprawia, że nadmierne ciśnienie zostaje obniżone a przepływ krwi wyregulowany. To z kolei zmniejsza ryzyko przerostu mięśnia sercowego i w ten sposób zapobiega m.in. rozwojowi choroby niedokrwiennej serca bądź wystąpienia zawału.
Jakie są przeciwwskazania do leczenia sartanami?
Sartanów nie powinno się stosować w następujących sytuacjach:
- Hiperkalemia.
- Ciąża i laktacja.
- Uczulenie na sartany.
- Zwężenie tętnic nerkowych.
- Objawowe nadciśnienie tętnicze.
- Kreatynina na poziomie ponad 220 µmol/l (2,5 mg/dl).
Kiedy należy stosować sartany?
Użycie sartanów jest rekomendowane głównie dla pacjentów ze zdiagnozowanym samoistnym nadciśnieniem tętniczym. Sartany można zastosować już od 6. roku życia. Ponadto sartany sprawdzają się w przypadku problemów z niewydolnością pracy serca oraz w przypadkach nieprawidłowym funkcjonowaniu (zaburzeniu skurczu) lewej komory mięśnia sercowego.
Oprócz tego sartany są wykorzystywane u pacjentów, którzy z różnych powodów nie mogą wykorzystać inhibitorów konwertazy angiotensyny (ACE). To leki o skutecznym działaniu hipotensyjnym, ale niosące ze sobą spore niedogodności dla części chorych. W trakcie farmakoterapii inhibitorami ACE istnieje duże prawdopodobieństwo występowania suchego i uciążliwego kaszlu. Ograniczenie działania konwertazy angiotensynowej przyczynia się do nagromadzenia bradykininy w płucach i tym samym prowokuje kaszel. Sartany pomimo nieco słabszych właściwości hipotensyjnych nie przyczyniają się do wywołania wspomnianych problemów, przez co są znacznie lepiej tolerowane przez pacjentów.
Choć leczenie sartanami rzadko kiedy wywołuje skutki uboczne, to należy pamiętać, że istnieje szansa występowania działań niepożądanych – hipotensji, hiperkalemii, zmęczenia, wysypki i dolegliwości bólowych głowy.
Jakie są rodzaje sartanów dostępne w aptekach?
W aptekach dostępne są następujące sartany:
- Erposartan (np. Teveten);
- Irbesartan (np. Irprestan);
- Kandesartan (np. Candepres);
- Losartan (np. Xartan);
- Telmisartan (np. Telmabax);
- Walsartan (np. Dipper-Mono).
Leczenie sartanami a ryzyko interakcji z innymi lekami
Nie będzie zaskoczeniem, że należy zachować ostrożność w kontekście łączenia różnych produktów leczniczych. Przede wszystkim nie zaleca się równoczesnego stosowania sartanów i diuretyków oszczędzających potas, suplementów z potasem, soli kuchennej bogatej w potas i wszelkich innych produktów, które mogą doprowadzić do wzrostu poziomu potasu w organizmie. Powodem jest fakt, że sartany same z siebie powodują zwiększenie stężenia tego pierwiastka, co w połączeniu z innymi preparatami potęgującymi ten efekt może spowodować hiperkalemię.
Ponadto stosowanie leków z kategorii sartanów jest niewskazane u pacjentów leczących się preparatami z litem. Sartany mogą doprowadzić do wzrostu stężenia tego pierwiastka w organizmie, co w konsekwencji może spowodować toksyczny efekt. Dlatego też w przypadku leczenia skojarzonego niezbędne jest nieustanne monitorowanie poziomu litu w organizmie.
Bibliografia:
- http://chpl.com.pl/data_files/2011-10-12_VALS160_SmPC.pdf
- https://www.mp.pl/pacjent/chorobawiencowa/leczenie/62481,sartany
- https://podyplomie.pl/publish/system/articles/pdfarticles/000/009/486/original/71-76.pdf
- https://www.termedia.pl/nadcisnienietetnicze/Inhibitory-konwertazy-angiotensyny-i-sartany,41221.html
