Działaniem niepożądanym wielu leków i suplementów diety, często stosowanych także bez konsultacji lekarskiej, jest wzrost ciśnienia krwi. Poniżej przedstawiono główne grupy preparatów, przy których dawkowaniu należy zachować szczególną ostrożność.
Leki przeciwbólowe i przeciwzapalne
Klasyczne NLPZ to grupa leków bardzo powszechnie stosowana, a jednocześnie obarczona wieloma działaniami niepożądanymi. Badania dowiodły, że indukowany przez NLPZ niedobór prostaglandyn ma niekorzystny wpływ na leczenie nadciśnienia tętniczego. Wyniki dwóch metaanaliz i 10 randomizowanych badań klinicznych wskazują na wzrost skurczowego ciśnienia krwi maksymalnie o 14,3 mmHg, a rozkurczowego maksymalnie o 2,3 mmHg u chorych z nadciśnieniem tętniczym po zastosowaniu niesteroidowych leków przeciwzapalnych, przy czym u osób z prawidłowym ciśnieniem krwi i czynnością nerek ciśnienie po zażyciu leku wzrasta średnio zaledwie o 1,1 mm Hg, co jest nieistotne klinicznie. Dodatkowo leki, takie jak ibuprofen, diklofenak, ketoprofen, deksketoprofen, naproksen czy metamizol osłabiają działanie leków hipotensyjnych, głównie ACE-inhibitorów i sartanów (o ok. 40 %) oraz beta-blokerów.
Wieloskładnikowe leki na grypę i przeziębienie
Leki na grypę i przeziębienie dostępne na polskim rynku, oprócz substancji przeciwbólowej i przeciwgorączkowej zawierają często pseudoefedrynę, która osłabia przekrwienie błony śluzowej górnych dróg oddechowych, co prowadzi do zmniejszenia obrzęku i ilości wydzieliny oraz udrożnienia nosa.
Badania wykazały, że pseudoefedryna nieznacznie podnosi skurczowe ciśnienie tętnicze oraz przyspiesza czynność serca, a efekt nasila się wraz ze wzrostem dawki. Istnieją jednak doniesienia o wystąpieniu u pacjenta przełomu nadciśnieniowego po zastosowaniu preparatu pseudoefedryny o przedłużonym uwalnianiu.
Doustne leki antykoncepcyjne
Stosowanie doustnej terapii hormonalnej może być przyczyną podwyższenia ciśnienia. Wzrost wątrobowej syntezy angiotensynogenu po przyjęciu etynyloestradiolu jest zasadniczym mechanizmem działania presyjnego leków hormonalnych na ciśnienie tętnicze. Mimo że skok ciśnienia podczas stosowania antykoncepcji hormonalnej zazwyczaj jest niewielki, nawet u 5 % kobiet stosujących doustną terapię hormonalną może rozwinąć się nadciśnienie tętnicze, zwykle po dłuższym czasie terapii. U większości pacjentek, u których doszło do rozwoju schorzenia, ma ono charakter łagodny i ustępuje do 6 miesięcy po odstawieniu leczenia hormonalnego.
Suplementy diety z wyciągiem z korzenia żeń-szenia
Ekstrakt z korzenia żeń-szenia standaryzowany na stężenie saponozydów zwanych adaptogenami posiada działanie stymulujące na ośrodkowy układ nerwowy objawiające się zwiększonym wydzielaniem noradrenaliny, serotoniny i kortykoliberyny. Efekt leczniczy surowca polega na działaniu anabolicznym, wzmacniającym przy wyczerpaniu, osłabieniu i zmęczeniu. Korzeń żeń-szenia może poprawiać pamięć, koncentrację oraz wydolność fizyczną i psychiczną. Kuracja powinna trwać nie dłużej niż 3 miesiące bez przerwy. Dłuższe stosowanie preparatów z żeń-szeniem może zwiększać ciśnienie krwi, powodować zaburzenia snu i bóle głowy.
Niketamid
W stanach przewlekłego osłabienia i zmęczenia stosuje się niketamid, który powoduje zwiększenie wrażliwości ośrodka oddechowego na dwutlenek węgla, podwyższa objętość oddechową i częstość oddechów. Podwyższenie ciśnienia krwi nie następuje w wyniku zwężenia naczyń, a na drodze zwiększenia częstości uderzeń serca i podwyższenia jego rzutu minutowego. Na rynku dostępny jest preparat łączony, zawierający niketamid z glukozą pod nazwą Glucardiamid.
Literatura:
- https://leki.pl/poradnik/nadcisnienie-a-leki-na-bol-goraczke-i-przeziebienie/
- https://podyplomie.pl/medycyna/10557,niesteroidowe-leki-przeciwzapalne-a-choroby-ukladu-krazenia?page=2
- https://podyplomie.pl/kardiologia/15124,nadcisnienie-tetnicze-u-kobiet?page=3
- Pawlaczyk M., Korzeniowska K., Jabłecka A., Bezpieczeństwo i skuteczność pseudoefedryny. FARMACJA WSPÓŁCZESNA 2017; 10: 67-71
- Nowak G., Surowce roślinne stosowane w wyczerpaniu psychofizycznym i stresie. Kerla Polonica Vol. 55 No 2 2009
