Nadciśnienie tętnicze to jedna z chorób cywilizacyjnych. Dotyczy niemal 30% społeczeństwa, a liczba zdiagnozowanych przypadków nieustannie rośnie. Jak temu zapobiec? Jakie konsekwencje może wywołać nieleczone nadciśnienie tętnicze?
Nadciśnienie tętnicze to choroba cywilizacyjna, będąca czynnikiem ryzyka rozwoju licznych chorób układu krążenia. Co więcej, jest jedną z głównych przyczyn przedwczesnych zgonów na świecie. Aktualnie nadciśnienie tętnicze dotyczy niemal co trzeciego Polaka, a jednocześnie obserwuje się stały rosnący trend nowych zachorowań. Szacuje się, że do 2035 roku liczba pacjentów cierpiących na nadciśnienie tętnicze wzrośnie o połowę [1].
Nadciśnienie tętnicze — definicja i podział
Nadciśnienie tętnicze diagnozuje się, gdy ciśnienie skurczowe przekracza 139 mg Hg i/lub ciśnienie rozkurczowe wynosi więcej niż 89 mm Hg. Wyróżnia się nadciśnienie pierwotne i wtórne. Pierwsze z nich jest najczęstszą postacią nadciśnienia tętniczego, jednak dotychczas nie ustalono jego dokładnej etiologii. Znane są natomiast czynniki, które pretendują do rozwoju choroby i są to:
- czynniki środowiskowe;
- czynniki genetyczne;
- stres;
- labilność czynnościowa układu współczulnego;
- nadwaga i otyłość.
Nadciśnienie tętnicze wtórne, inaczej objawowe, jest zazwyczaj konsekwencją innych chorób, w tym schorzeń nerek czy nadczynności tarczycy [2].
Czy nadciśnieniu tętniczemu można zapobiec?
Istnieją liczne zasady profilaktyczne, których regularne stosowanie może istotnie zmniejszyć ryzyko rozwoju nadciśnienia tętniczego lub znacznie je opóźnić. W tym celu należy wdrożyć w życie następujące zasady:
- przestać palić wyroby tytoniowe;
- wprowadzić regularną aktywność fizyczną;
- ograniczyć spożycie alkoholu;
- zmniejszyć masę ciała;
- ograniczyć spożycie soli kuchennej do 5 g dziennie;
- zwiększyć spożycie warzyw i owoców [3].
Jak leczy się nadciśnienie tętnicze?
Farmakoterapia nadciśnienia tętniczego powinna zostać dobrana indywidualnie do pacjenta, z uwzględnieniem m.in. jego masy ciała, czy chorób towarzyszących. W leczeniu tego schorzenia stosuje się 5 grup leków:
- inhibitory konwertazy angiotensyny;
- sartany;
- diuretyki;
- beta-blokery;
- blokery kanałów wapniowych.
Najczęściej stosuje się połączenia powyższych leków. Podstawowe połączenia dwulekowe składają się z inhibitora konwertazy angiotensyny lub antagonisty receptora angiotensyny II (sartan) z diuretykiem tiazydopodobnym (lub tiazydowym) bądź antagonistą wapnia [4].
Do czego może prowadzić nieleczone nadciśnienie tętnicze?
W sytuacji, gdy nadciśnienie tętnicze jest nieleczone bądź jest leczone w nieprawidłowy sposób, może wystąpić szereg negatywnych konsekwencji zdrowotnych, w tym:
- zawał mięśnia sercowego: w wyniku zatoru i zablokowania naczyń wieńcowych, dostarczających tlen i składniki odżywcze do danego fragmentu serca, dochodzi do obumarcia tego niedożywionego obszaru;
- udar mózgu w wyniku jego niedokrwienia;
- choroba wieńcowa, objawiająca się silnymi bólami w klatce piersiowej, zwłaszcza podczas wysiłku fizycznego. Wynika ze zwężenia tętnic wieńcowych i niedostatecznego ukrwienia serca;
- przerost lewej komory serca: nadciśnienie tętnicze wymusza na sercu mocniejsze skurcze, co skutkuje pogrubieniem ścian lewej komory;
- niewydolność nerek: nadciśnienie tętnicze prowadzi do uszkodzenia kłębuszków nerkowych, powodując ich zwłóknienie. Dochodzi do zmniejszonego wydalania wody i soli mineralnych z organizmu, co powoduje obrzęki i pogarsza pracę serca;
- uszkodzenie siatkówki oka: nadciśnienie tętnicze w naczyniach krwionośnych w obrębie oka może powodować ich uszkodzenie, powstawanie wybroczyn i wysięków na siatkówce, czego konsekwencją jest pogorszenie widzenia [2].
Bibliografia:
- Polskie Towarzystwo Nadciśnienia Tętniczego, Zasady postępowania w nadciśnieniu tętniczym — 2019 rok, Wytyczne Polskiego Towarzystwa Nadciśnienia Tętniczego.
- M. Wojciechowska, E. Izdebska, Profilaktyka nadciśnienia tętniczego, Medycyna Ogólna i Nauki o Zdrowiu, 2014,20(4): 370–373.
- K. Grabańska, P. Bogdański, Miejsce leczenia niefarmakologicznego w prewencji i terapii nadciśnienia tętniczego. Forum Zaburzeń Metabolicznych 2010;1(2):115-122.
- A. Tykarski et al., “Polskie Towarzystwo Nadciśnienia Tętniczego Zasady postępowania w nadciśnieniu tętniczym-2019 rok Wytyczne Polskiego Towarzystwa Nadciśnienia Tętniczego.”
