Nadciśnienie tętnicze to jedna z najpopularniejszych przypadłości dotycząca układu krążenia. Izolowane nadciśnienie skurczowe nadal wydaje się być bagatelizowane, choć w rzeczywistości jest to niezwykle częsty i bardzo niezbezpieczny problem. Po czym je rozpoznać? Jak sobie z nim radzić? Co stanowi jego przyczynę?
Czym jest izolowane nadciśnienie skurczowe?
Prawidłowa wartość ciśnienia podczas pomiaru nie powinna przekraczać 120/80 – to optymalny stosunek ciśnienia skurczowego i rozkurczowego u dorosłej osoby. W przypadku izolowanego nadciśnienia skurczowego (ISH – isolated systolic hpertension) mowa o wyniku, który charakteryzuje:
- ciśnienie skurczowe równe lub wyższe 140 mmg Hg;
- ciśnienie rozkurczowe niższe niż 90 mm Hg;
Co niezwykle istotne, wynik ten musi stanowić średnią z dwóch całkowicie niezależnych pomiarów wartości ciśnienia.
Specjaliści wyróżniają aż trzy stopnie ISH, które różnią się patologicznie powiększoną wartością ciśnienia skurczowego:
- Iº – od 140 do 159 mm Hg;
- IIº – od 160 do 179 mm Hg;
- IIIº – ponad 180 mm Hg.
Do czego może prowadzić izolowane nadciśnienie skurczowe?
Niejednokrotnie wspomina się, że problem izolowanego nadciśnienia skurczowego stanowi efekt postępującego procesu starzenia się organizmu. Znaczna część pacjentów z tą przypadłością jest w wieku powyżej 50 lat. Równie często można spotkać się z poglądem, że podwyższona wartość ciśnienia skurczowego u osób starszych nie jest niczym zaskakującym i powinna być akceptowalna. Niestety takie podejście może okazać się wyjątkowo zgubne dla chorego, gdyż może to powodować znacznie szybszy rozwój rozmaitych powikłań związanych z sercem i systemem krążenia.
U większości chorych z potwierdzonym ISH stwierdza się patologiczne zmiany w obrębie dużych tętnic. Najczęściej dochodzi do usztywnienia ścian i osłabienia ich rozciągliwości, co w połączeniu z poszerzeniem światła naczyń prowadzi m.in. do zwiększenia ciśnienia tętna i przyśpieszenia prędkości fali tętna. Wzrost wartości tego drugiego czynnika potęguje szansę występowania takich zagrożeń jak udar mózgu, choroba niedokrwienna serca czy zawał. Co stanowi tego przyczynę? Naukowcy wskazują na problemy w życiu płodowym (zaburzenia wzrostu wewnątrz macicznego płodu, co daje problemy sercowo-naczyniowe w dorosłym życiu), czynniki genetyczne (zwiększone zużycie telomerów) oraz typowe czynniki ryzyka jak cukrzyca, otyłość miażdżyca, palenie papierosów czy niewłaściwe funkcjonowanie zastawek.
Farmakoterapia izolowanego nadciśnienia skurczowego
Z uwagi na fakt, że ISH jest w przeważającej liczbie przypadków problemem osób starszych to leczenie farmakologiczne powinno mieć charakter monoterapii. Celem jest oczywiście redukcja nadmiernie podwyższonego ciśnienia skurczowego. Jako leki pierwszego rzutu poleca się diuretyki i dihydropirydynowe pochodne antagonistów wapnia.
U osób starszych należy zachować szczególną ostrożność przy doborze leków. Szczególnie dobrym wyborem okazuje się indapamid (np. Diuresin SR, Indapres, Opamid), który jest preparatem moczopędnym z grona diuretyków tiazydowych. Jest on szczególne polecany dla seniorów z uwagi na fakt, że nie niesie za sobą zbyt dużego ryzyka występowania zaburzeń metabolicznych i hipokalemii. Ponadto wykazuje on stosunkowo dobre efekty w przypadkach przerostu lewej komory, remodelingu naczyń i podwyższonej wartości ciśnienia tętna.
Inne leki, które mogą być stosowane w przypadku izolowanego nadciśnienia skurczowego:
- antagoniści wapnia;
- inhibitory konwertazy;
- antagoniści receptorów dla angiotensyny II.
Bibliografia:
- Grodzicki T. "Nadciśnienie skurczowe – ciągle bagatelizowany czynnik ryzyka." Medycyna Wieku Podeszłego 2011, 1(2): 69-76.
- Grodzicki T., Cwynar M. "Nadciśnienie skurczowe izolowane – problemy diagnostyczne i terapeutyczne." Postępy Nauk Medycznych 2002, 2-3: 146-153.
